FRANCISZEK JASKULSKI (1913 – 1947) - ps. „Zagończyk”, major Armii Krajowej, dowódca oddziału partyzanckiego, działacz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Urodził się 16 września 1913 roku w Castrop-Rauxel w Niemczech w rodzinie Ignacego i Marii z Kozalów – polskich emigrantów osiadłych w Westfalii. Od 1920 r. zamieszkał w Zdunach, gdzie aktywnie udzielał się w działalności harcerskiej. W latach 1928 – 1933 uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Krotoszynie. Od 1932 r. pracował jako urzędnik w Wójtostwie Zduny, a w roku 1935 został przeniesiony do Kobylina, gdzie kontynuował również swoją działalność harcerską otrzymując w 1939 stopień Harcmistrza. W 1937 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. W 1939 r. Jaskulski zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego i otrzymał przydział do 68 Pułku Piechoty we Wrześni. Uczestniczył w obronie Warszawy i dostał się do niemieckiej niewoli, z której zbiegł już w październiku tego samego roku. Po ucieczce wrócił do Zdun, gdzie podjął pracę na kolei i zaangażował się w działalność konspiracyjną ZHP. Zorganizował młodzieżową grupę konspiracyjną, w ramach której wydawał podziemną gazetkę „Zagończyk”. W 1941 podporządkował się Związkowi Walki Zbrojnej i pełnił między innymi funkcję komendanta Podobwodu w powiecie krotoszyńskim. Jesienią 1941 r. Jaskulski został wywieziony na roboty przy budowie linii kolejowej w rejonie Smoleńska, gdzie z własnej inicjatywy organizował akcje sabotażowo – dywersyjne. W maju 1942 r. został zdekonspirowany i zmuszony do ucieczki. Przedostał się w okolice Dęblina, gdzie wstąpił do oddziału partyzanckiego Armii Krajowej por. Mariana Sikory ps. „Przepiórka”. We wrześniu 1943 r. został dowódcą Oddziału Dyspozycyjnego AK w Obwodzie Garwolin, a następnie dowódcą oddziału lotnego w Inspektoracie Rejonowym Puławy. Dowodzony przez Jaskulskiego oddział otrzymał nazwę „Przepiórki” – „Zagona” i przeprowadził wiele brawurowych akcji zbrojnych przeciwko niemieckiemu okupantowi na terenie powiatów Puławy i Kozienice. W lutym 1944 r. „Zagończyk” został awansowany do stopnia porucznika i objął dowództwo nad oddziałem partyzanckim działającym pod kryptonimem „Pilot”, który wszedł w skład 15 Pułku Piechoty AK. Wziął udział w akcji „Burza”, między innymi uczestniczył w zdobyciu Puław, a 21 lipca 1944 r. dowodzony przez niego oddział stoczył zwycięską walkę z niemiecką karną ekspedycją, która miała spalić Końskowolę. 30 lipca oddział Jaskulskiego został rozbrojony przez NKWD w Borysowie, lecz mimo to, po wybuchu powstania warszawskiego, grupa „Zagończyka” wraz z oddziałem Mariana Bernaciaka „Orlika” wyruszyła na pomoc powstańcom. Pod Garwolinem, w związku z trudną sytuacją, oddziały zostały jednak rozwiązane. Pozostający w konspiracji Jaskulski podjął pracę jako sekretarz gminy w Górkach w powiecie puławskim i jednocześnie został słuchaczem Uniwersytetu Lubelskiego. Aresztowany 3 listopada 1944 r. w Lublinie został 8 stycznia 1945 skazany na karę śmierci zamienioną na 10 lat więzienia. Karę Jaskulski odbywał w więzieniu we Wronkach, skąd zbiegł w przebraniu strażnika 4 września 1945 i powrócił na teren Puław podejmując walkę przeciwko władzy komunistycznej. Od grudnia 1945 do lutego 1946 Jaskulski został szefem referatu bezpieczeństwa Zrzeszenia WiN w Obwodach Puławy i Kozienice, od lutego do maja 1946 – komendantem Inspektoratu WiN Kozienice, a od maja do lipca 1946 – komendanta Inspektoratu WiN pod kryptonimem „Związek Zbrojnej Konspiracji” (ZZK), obejmującego Obwody: Radom, Kozienice, Starachowice, Kielce i Końskie. W ramach prowadzonej działalności przyczynił się do zorganizowania licznych oddziałów partyzantki antykomunistycznej, które między innymi opanowały Szydłowiec i Skaryszew, zabijały współpracowników UB i NKWD, ponadto stoczyły wiele walk z grupami operacyjnymi NKWD, UB i KBW (np. w czerwcu 1946 pod wsią Błotne Górne). 26 lipca 1946 r. został zdradzony przez bliskiego współpracownika i aresztowany przez UB. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Kielcach z 17 stycznia 1947 r. został skazany na karę śmierci. Najwyższy Sąd Wojskowy oddalił skargę rewizyjną, a Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wyrok został wykonany 19 lutego 1947 r. w więzieniu w Kielcach, tuż przed wejściem w życie amnestii, która pozwalała na zmianę kar śmierci na karę dożywotniego więzienia lub 15 lat więzienia. Miejsce pochowku „Zagończyka” pozostaje nieznane, symboliczny grób Franciszka Jaskulskiego znajduje się na cmentarzu parafialnym w Zdunach. Za działalność konspiracyjną Franciszek Jaskulski „Zagończyk” był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Walecznych, a w 2009 roku został mu nadany pośmiertnie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.