Urodził się w rodzinie szewca i nadużywającej alkohol praczki analfabetki. Chłopcem zajmowała się babka ze strony ojca. I to jej opowieść oraz towarzyszenie jej podczas zajęć w ogrodzie przytułku dla chorych i samotnych, otworzyły serce i umysł przyszłego bajkopisarza. Wiele motywów z babcinych opowieści wprowadził się do swoich baśni.

Jak to zwykle bywa z twórcami, często marzą, by zajmować się czym innym, uważając, że zajęcie, które przynosi im profity, nie jest najważniejsze. Chciał zostać aktorem. W tym celu pojechał do Kopenhagi. Miał wówczas 14 lat. Pobierał lekcje baletu, a debiutował jako śpiewak. Śpiewał sopranem, który jednak utracił po mutacji. Do teatru się nie dostał. A ponieważ nie wyobrażał sobie bez niego życia, spróbował swoich sił jako dramatopisarz. Początki były trudne, sztuki wzbudzały umiarkowany zachwyt, zwłaszcza że Hans nie był starannie wykształcony. Ale był uparty. Uzupełniał wykształcenie, a wsparcie bogatego Jonasa Collina, który zorientował się, że Hans Christian ma talent pisarski, pozwoliło mu rozwinąć twórczość. Pisał wiersze, powieści, opowiadania, sztuki teatralne. A na marginesie tej „poważnej” twórczości powstawały bajki i baśnie, wśród nich „Brzydkie kaczątko”, „Calineczka”, „Dziewczynka z zapałkami”, „Świniopas”, „Mała syrenka”, „Księżniczka na ziarnku grochu”.

I to one dały mu nieśmiertelność. Do dzisiaj są w kanonie pierwszorzędnych lektur dla dzieci i młodzieży. Lubią do nich wracać także dorośli dziś czytelnicy Andersena. Za całość dokonań Hansowi Christinowi Andersenowi przyznano w 1851 r. tytuł profesora.

Nigdy się nie ożenił. Badacze jego życia – na podstawie analiz jego listów do mężczyzn – stawiają tezę, że był biseksualny. Pod koniec życia zapadł na gruźlicę. Zmarł w wieku 7- lat w Kopenhadze.