Kiedy przyszła Para Młoda decyduje się na ślub konkordatowy, należy do parafii dostarczyć dokumenty z Urzędu Stanu Cywilnego, wydane w trzech egzemplarzach. Dokument ten to "Zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa". Na odwrocie znajduje się formularz dokumentu, który będzie wypełniony przez parafię i duchownego asystującego przy zawarciu małżeństwa.

Niezbędny dokument należy odebrać z Urzędu Stanu Cywilnego nie wcześniej niż trzy miesiące przed datą ślubu – taka jest jego ważność ! W Urzędzie Stanu Cywilnego należy zgłosić się z dowodem osobistym oraz aktem urodzenia - czas oczekiwania na druk wynosi około tydzień. Po przyjęciu sakramentu małżeństwa jeden egzemplarz otrzymują nowożeńcy, drugi pozostaje w parafii, a trzeci przekazywany zostaje do odpowiedniego Urzędu Stanu Cywilnego.

Przed przystąpieniem do związku małżeńskiego trzeba upewnić się, że nie ma przeszkód, które stwierdziłyby nieważność małżeństwa. Jeśli uzasadnionych przeszkód nie ma, informacje o zawarciu związku przekazuje się do pozostałych członków parafii. W tym celu zgłasza się zapowiedzi przedślubne, które umieszczone sa w gablotce, w parafiach narzeczeństwa.

Ślub cywilny jest jedną z form zawarcia ważnego związku małżeńskiego. Po ślubie cywilnym małżeństwo uznane jest prawnie w urzędach i organach administracyjnych. W tej chwili najłatwiejszym rozwiązaniem jest ślub konkordatowy, ale wiele par mimo wszystko decyduje się jeszcze na ślub cywilny, a dopiero później na ślub kościelny.

Aktualnie nie ma już obowiązku zawierania ślubu cywilnego w najbliższym Urzędzie Stanu Cywilnego. Para Młoda sama może wybrać urząd, w którym chce zawrzeć związek małżeński.

Do Urzędu Stanu Cywilnego należy zgłosić się co najmniej miesiąc i jeden dzień wcześniej przed planowaną datą ślubu. Podczas wizyty w USC należy złożyć pisemne oświadczenie o braku przeszkód do zawarcia związku małżeńskiego i wniosek zawierający deklarowane nazwisko, które zostanie przyjęte przez obie strony i potomstwo małżeństwa oraz uiścić opłatę skarbową w wysokości 80-100 złotych. Jeśli okaże się, że ślub z uzasadnionych powodów musi odbyć się wcześniej niż jest to możliwe, należy złożyć stosowne podanie i dodatkową opłatę.

Przyszła Para Młoda oraz świadkowie powinni zgłosić się do Urzędu 30 minut przed rozpoczęciem uroczystości. Świadkowie muszą być pełnoletni (ukończone 18 lat), posiadać przy sobie dowód tożsamości oraz mówić w języku polskim. Jeśli nie posługują się językiem polskim, niezbędna jest obecność tłumacza.

Wymagana dokumentacja
W zależności od obecnego stanu cywilnego, wieku oraz narodowości osób, które chcą wejść w związek małżeński, wymagane są odpowiednie dokumenty:
Panna, kawaler:
- dowód osobisty
- skrócony odpis aktu urodzenia
Wdowa, wdowiec:
- dowód osobisty
- skrócony odpis aktu urodzenia
- skrócony odpis aktu zgonu małżonka
Rozwiedziona, rozwiedziony:
- dowód osobisty
- skrócony odpis aktu urodzenia
- skrócony odpis aktu małżeństwa wraz z adnotacją o rozwodzie lub sentencję rozwodu
Kobieta pomiędzy 16 a 18 rokiem życia:
- skrócony odpis aktu urodzenia
- orzeczenie sądu rodzinnego zezwalające na zawarcie związku małżeńskiego
Cudzoziemiec:
- skrócony odpis aktu urodzenia (oryginał oraz w języku polskim)
- zaświadczenie o zdolności prawnej do wstąpienia w związek małżeński wydany przez odpowiedni urząd danego kraju

Przeszkody małżeńskie (według Kodeksu Prawa Kanonicznego)

Przeszkoda małżeńska ma szerokie znaczenie. Oznacza każdą okoliczność zawartą w Kodeksie Prawa Kanonicznego, której konsekwencje nie pozwalają na zawarcie związku małżeńskiego i złamanie jej grozi stwierdzeniem nieważności małżeństwa. Przedstawimy zawarte w Kodeksie przeszkody, które stoją na drodze zawarcia związku małżeńskiego.

Przedstawione przeszkody  w Kodeksie Prawa Kanonicznego (KPK) z 1917 roku nazywa się „zrywającymi”. Kodeks Jana Pawła II z 1983 roku wymienia 12 przeszkód zrywających. Podzielone są one na publiczne i tajne. Za przeszkody publiczne uważa się te, które mogą być udowodnione w zakresie zewnętrznym (np. przeszkoda wieku), a tajne to takie, których nie można jednoznacznie pokazać (np. przeszkoda występku).  

1.Przeszkoda wieku

KPK w kan. 1083 § 1 określa, że zawrzeć ważnego związku małżeńskiego nie może mężczyzna przed ukończeniem szesnastego roku życia i kobieta przed ukończeniem lat czternastu. Konferencja Episkopatu Polski zgodnie z pozwoleniem KPK ustaliła progi wiekowe: dla mężczyzny 21 rok życia, a dla kobiety – 18 rok życia. Podobnie do tej zasady przychyla się prawo państwowe. W wyjątkowych sytuacjach można uzyskać pozwolenie na wcześniejsze zawarcie małżeństwa.

2. Przeszkoda niemocy płciowej

Małżeństwo z natury nastawione jest na zrodzenie i wychowanie potomstwa, dlatego na szczególnej uwadze KPK ma zdolność do podejmowania aktów małżeńskich przedłużających ludzkie życie. Przeszkoda niemocy płciowej wychodzi z naturalnego prawa Bożego i wyklucza możliwość uzyskania dyspensy. Kan. 1084 § 1 postanawia, że "niezdolność dokonania stosunku małżeńskiego, uprzednia i trwała, czy to ze strony mężczyzny czy kobiety, czy to absolutna czy względna, czyni małżeństwo nieważnym z samej jego natury". Postanowienie należy interpretować jako niezdolność do współżycia jednej ze stron związku, a nie niezdolność do zrodzenia potomstwa. Aby niemoc płciowa była przeszkodą, nie musi być absolutna, wystarczy gdy jest względna (mężczyzna nie może współżyć z kobietą, z którą zawarł małżeństwo lub kobieta z poślubionym przez siebie małżonkiem).  

3. Przeszkoda węzła małżeńskiego

W kan. 1085 § 1 KPK określono, że zawrzeć związku małżeńskiego nie może osoba, która jest związana węzłem innego małżeństwa, nawet niedopełnionego. Przeszkodę stanowi jednak rzeczywiście istniejący węzeł małżeński, co zakłada jego powstanie i brak jego rozwiązania. Przeszkoda węzła małżeńskiego także wywodzi się z prawa Bożego pozytywnego (objawione w Piśmie Świętym i Tradycji) i nie ma od niego odstępstw. Prawo określa, że ponownie związek małżeński można uzyskać jedynie poprzez: śmierć współmałżonka, dyspensę papieską (od niedopełnionego małżeństwa), przywilej Pawłowy, stwierdzenie nieważności małżeństwa.

4. Przeszkoda różnej religii

W kan. 1086 § 1 zawarto regułę, która zabrania zawarcia małżeństwa między dwojgiem osób, jeśli jedna z nich została ochrzczona w Kościele katolickim lub została do niego przyjęta i nie odłączyła się od niego formalnym aktem, a druga nie jest ochrzczona. Przeszkoda różnej religii jest pochodzenia kościelnego, ale wiąże się z prawem Bożym. Od tej przeszkody można otrzymać dyspensę pod warunkiem, że strona katolicka złoży oświadczenie (rękojmię), że jest gotowa usunąć niebezpieczeństwo utraty wiary oraz gdy złoży szczere przyrzeczenie, że zrobi wszystko, by potomstwo małżeństwa zostało ochrzczone w Kościele katolickim i wychowane w wierze.  Druga strona powinna być powiadomiona o obowiązkach ze strony katolickiej.  

5. Przeszkoda święceń

Kan. 1087 stanowi, że do związku małżeńskiego nie może przystąpić osoba, która otrzymała święcenia i przyrzekła respektowanie celibatu. Od 1972 roku obowiązek celibatu obowiązuje w trzech stopniach święcenia: diakonat, prezbiteriat i episkopat – tylko one są święceniami. Przeszkoda święceń jest pochodzenia kościelnego i ma swoją podstawę w ewangelicznej radzie czystości. Wykrocznie od zasady skutkuje unieważnienie święceń.

6. Przeszkoda ślubu

KPK kan. 1088 ustanawia, że nieważne staje się zawarcie małżeństwa w chwili, gdy jedna ze stron związana jest wieczystym ślubem publicznym w instytucie zakonnym. Ślubem w instytucie zakonnym jest świadome i dobrowolne złożenie obietnicy Bogu życia w dozgonnej czystości. Złożenie ślubu wieczystego jest przeszkodą, ale ślub złożony prywatnie na czas nieokreślony nie wywołuje przeszkody małżeńskiej. Przeszkoda pochodzi z prawa kościelnego, a dyspensa jest możliwa i zastrzeżona Stolicy Apostolskiej, jeśli ślub został złożony w instytucie zakonnym podlegającym prawu papieskiemu.  

7. Przeszkoda uprowadzenia

Według kan. 1089 małżeństwo nie może być zawarte między mężczyzną i kobietą uprowadzoną, przetrzymywana w niewoli z zamiarem zawarcia związku małżeńskiego. Jest to możliwe jednak, jeśli kobieta zostanie uwolniona i sama, dobrowolnie wyrazi zgodę na zawarcie związku. Według prawa kościelnego jak długo kobieta uprowadzona jest pod władzą mężczyzny, tak długo nie może ona w sposób wolny wyrazić zgody na małżeństwo. Przeszkoda swoje źródło ma w prawie kościelnym. Dyspensa może nastąpić w momencie wyrażenia wolnej i niezależnej woli kobiety.  

8. Przeszkoda występku

KPK w kan. 1090 § l ustanowił, że do związku małżeńskiego nie może przystąpić osoba, która zadała śmierć współmałżonkowi osoby, z którą do owego związku zamierzała przystąpić lub własnemu współmałżonkowi. Istotny jest także aspekt intencyjny, czyli chęć zawarcia małżeństwa z określoną osobą. Bierze się także pod uwagę współudział fizyczny lub moralny w popełnionym czynie. Te osoby w przyszłości także mogą napotkać przeszkodę w zawieraniu związku małżeńskiego. Nie będzie przeszkodą zabójstwo uchybione lub usiłowanie dokonania zabójstwa. Przeszkoda nie odnosi się do osób nieochrzczonych.

9. Przeszkoda pokrewieństwa

W KPK kan. 1091 § l – 4 ustanowiono, że nie mogą zawrzeć węzła małżeńskiego osoby spokrewnione w linii prostej. W linii bocznej nieważne jest małżeństwo z członkami czwartego stopnia pokolenia włącznie.  Przeszkoda pokrewieństwa nie zwielokrotnia się. Przy ustalaniu stopnia pokrewieństwa należy ustalić, że wspólny przodek oznacza parę ludzką lub tylko jedną osobę, od której krewni bezpośrednio pochodzą. Przeszkoda pokrewieństwa w pierwszym stopniu linii prostej pochodzi z prawa Bożego naturalnego. Kościół przyjmuje, że od zasady nie ma możliwości dyspensy. Polski Kodeks rodzinny i opiekuńczy również nie zezwala na małżeństwo między krewnymi w linii prostej oraz między rodzeństwem rodzonym i przyrodnim.

10. Przeszkoda powinowactwa

Zgodnie z kan. 109 § l nie jest możliwe zawarcie małżeństwa między dwojgiem spowinowaconych ze sobą osób. Powinowactwem jest bliskość osób, której źródłem nie są więzy krwi, ale ważnie zawarty związek małżeński. Bliskoś ta istnieje między mężem i krewnymi żony oraz żoną i krewnymi męża. Powinowactwo w linii prostej powoduje nieważność małżeństwa we wszystkich stopniach (najczęściej chodzi o relacje ojczym-pasierbica i macocha-pasierb). Przeszkoda jest pochodzenia kościelnego i możliwe jest uzyskanie dyspensy.  

11. Przeszkoda przyzwoitości publicznej

W kan. 1093 ustalono, że przeszkoda ta powstaje z nieważnego małżeństwa po rozpoczęciu wspólnego życia lub z notorycznego albo publicznego konkubinatu. Nieważność małżeństwa wynikać może z różnych przyczyn. Ważne, aby dwoje ludzi uzewnętrzniało postać prawdziwego związku małżeńskiego. Przeszkoda pochodzi z prawa kościelnego i możliwa jest dyspensa.

12. Przeszkoda pokrewieństwa prawnego
W KPK (kan. 1094) czytamy, że nie można zawrzeć małżeństwa, gdy strony są związanie pokrewieństwem powstałym na skutek adopcji lub w drugim stopniu linii bocznej. Według prawa kościelnego przeszkodą są związani adoptujący i osoba adoptowana oraz osoba adoptowana i dzieci osoby adoptującej. Przeszkoda powstaje z ważnie dokonanej, prawnie sfinalizowanej adopcji. Pochodzi z prawa kościelnego i nie ma możliwości odstępstwa od niej.

Polski ślub i wesele to obrzędy obfitujące w wiele tradycji i obyczajów, które jako jedne z nielicznych rzadko są zmieniane i modyfikowane. Nie mniej jednak, w zależności od regionu lub miejscowości, przybierają różną formę. Przygotowanie do ślubu, jego obrzęd i to, co następuje później wiąże się z pewnymi zwyczajami, które po krótce przedstawimy.  

Przed ślubem…
Zgodnie z polskim zwyczajem goście weselni zbierają się przed ślubem w domu Panny Młodej. Tam najbliższa rodzina i najstarsi członkowie rodu udzielają Parze Młodej błogosławieństwa. Następnie z domu wyrusza ślubny orszak, który w drodze do kościoła zatrzymywany jest przez tzw. bramy. Są to blokady organizowane przez sąsiadów lub znajomych Pary Młodej, a aby orszak mógł przejechać, Starszy Drużba musi przekupić blokadę wódką. W kościele Młodzi zostają przywitani przez księdza i odprowadzeniu do ołtarza.

Po uroczystości…
Po ceremonii zawarcia związku małżeńskiego nowożeńcy wraz z gośćmi opuszczają kościół. Rodzice na znak miłości wypuszczają przed Parą Młodą dwa białe gołębie, a pozostali goście obsypują nowożeńców ryżem, drobnymi monetami lub płatkami róż. Państwo Młodzi powinni je dokładnie pozbierać na znak szczęścia Później świadkowie, rodzice i goście składają nowożeńcom życzenia.

Przed salą weselną…
Według tradycyjnie, Państwo Młodzi na Sali weselnej/restauracji powinni być przywitani Marszem Mendelsona (dziś zespoły modyfikują tą tradycję i nie zawsze jest to akurat ten utwór). Pan Młody musi przenieść swoją małżonkę przez próg Sali. Rodzice lub obsługa wesela wita małżeństwo staropolskim zwyczajem – chlebem i solą. Wszyscy goście otrzymują szampana i stojąc w kole, odśpiewują pierwsze „Sto lat”. Następnie Państwo Młodzi rzucają kieliszkami za siebie tak, aby szkło się potłukło. Zajęcie miejsc przy stole zgodnie z tradycją przysługuje w pierwszej kolejności matce Panny Młodej. Współcześnie jednak odstępuje się od tego zwyczaju, gdyż coraz częściej nowożeńcy wprowadzają wizytówki z imionami i nazwiskami gości przydzielając im miejsca. Państwo Młodzi zajmują honorowe miejsce przy stole, przy nich siadają rodzice, świadkowie, najbliższa rodzina oraz seniorzy rodu.

Taniec, śpiew, zabawa…
Kiedy wszyscy zajmą już miejsca, zostaje podany pierwszy ciepły posiłek, czyli uroczysty obiad. Pierwszym daniem powinien być rosół. Zaraz po tym, następuje pierwszy toast za zdrowie Państwa Młodych, a później pierwszy taniec Młodej Pary. Nowożeńcy tańczą sami, a do kolejnego utworu zapraszani są rodzice, następnie wszyscy goście. Tańce są nieodłącznym elementem weselnej zabawy. W trakcie zabawy robione sa przerwy „na jednego”, konkursy taneczne, zabawy „odbijane” lub zapoznawcze wśród rodzin. Nad całością zabawy piecze sprawuje wodzirej.

Oczepiny…
Oczepiny wywodzą się z tradycji ludów słowiańskich, które wpisały się już na stałe w obraz polskiego wesele. Oczepiny symbolizują przejście Panny Młodej ze stanu panieńskiego w zamężny. Zabaw rozpoczyna się o północy. W pierwszej kolejności Panna Młoda rzuca welonem, który ściąga jej druhna. Wokół Panny Młodej zbierają się wszystkie obecne na Sali niezamężne panny i łapią welon. Ta, która go chwyci, następna wyjdzie za mąż. Pan Młody z kolei rzuca krawatem lub musznikiem, przeznaczonym do schwytania przez jednego z kawalerów. Po wyłonieniu przyszłej „Pary Młodej” tańczy ona specjalny taniec przed zebranymi gośćmi. Po oczepinach następują inne konkursy i zabawy.

Tort, podziękowania…
Następnym krokiem po oczepinach jest słodki poczęstunek. Państwo Młodzi serwują gościom tort, którego pierwszy kawałek muszą wspólnie pokroić na znak zgody i równości w małżeństwie. Na początku częstują siebie nawzajem, później rodziców, następnie kolejno gości weselnych. Następnym punktem wesela są podziękowania dla rodziców, które czasem występują po oczepinach. Para Młoda składa na ręce rodziców podziękowania w formie kwiatów lub upominków, dziękując za trud, poświęcenie, wychowanie i pomoc w organizacji wesela. Po wzruszającej chwili Para Młoda tańczy na środku sali z rodzicami. Po obrzędzie goście wracają do zabawy, która trwa do białego rana !

Poprawiny…
Poprawiny to drugi dzień wesela, który nie jest zwyczajem obowiązkowym, ale jednak wciąż chętnie kultywowanym. Goście zbierają się na przyjęciu około południa lub po południu. W zależności od kondycji gości ponownie bawią się, jedzą i piją za zdrowie Młodej Pary.