– Dostaliśmy informację od jednego z mieszkańców powiatu, że gdzieś tu mają być pochowane ciała dwóch żołnierzy. Jak twierdzą świadkowie, jeden z nich w 1945 roku miał zostać trafiony kulą przez żołnierza rosyjskiego, który zauważył go z drogi krajowej, jak wbiegał do lasu. Historia drugiego nie jest znana – tłumaczy Paweł Łagódka z Pracowni Badań Historycznych i Archeologicznych „Pomost” z Poznania.

Na moment odwraca wzrok w kierunku pracującego sprzętu. Jego kolega maczetą wycina krzaki, by umożliwić przejazd koparki o kolejny kawałek. Czy zawsze pracują w takim skupieniu? – Nasze działania mają wyjątkowy charakter. Poszukujemy mogiły z żołnierzami, którzy polegli. Chcemy więc uszanować pamięć o tych ludziach – mówi pan Paweł. Mijają kolejne godziny pracy. Z ziemi nie udaje się jednak wydobyć niczego, co przypomniałoby ludzkie szczątki. Badacze w końcu rezygnują z dalszych poszukiwań. Zwijają sprzęt, wracają do siebie, do Poznania.

Jednak w międzyczasie dostają informacje o kolejnej mogile na terenie gminy Krotoszyn. Tym razem w pobliskim Lutogniewie. W pełnym ekwipunku przyjeżdżają na teren żwirowni. Jakiś czas temu ekshumowali tu szczątki kilkunastu niemieckich żołnierzy pochowanych w zbiorowej mogile. Zginęli tu tuż przed zakończeniem wojny w trakcie wycofywania się Niemców przed radziecką armią. – Poinformowano nas, że to nie była jedyna mogiła – mówi Tomasz Czabański, prezes „Pomostu”.

W trakcie przeczesywania miejsca ekipa wkrótce natrafia na ślady kości. Po odkryciu ziemi odkopują cztery pochowane tu przed laty ciała. Szczątki są równolegle ułożone obok siebie. Dwie czaszki okrywają pozostałości masek przeciwgazowych. W ziemi udaje się też znaleźć trzy nieśmiertelniki. – Zastanawiające jest to, że żołnierzy pochowano w ten sposób, w maskach – przyznaje Tomasz Czabański. Ekipa zbiera szczątki, które zostaną pochowane na cmentarzu w Poznaniu.

Przedstawiciele „Pomostu” zapowiadają, że w te okolice znów wrócą. Do Dzierżanowa. – Zgłosili się do nas świadkowie, którzy twierdzą, że kolejne ciała żołnierzy mają znajdować się w pobliżu przejazdu kolejowego. W 1945 roku zbombardowano tam pociąg, którym prawdopodobnie uciekali niemieccy żołnierzy – zapowiada przedstawiciel pracowni. O efektach ich pracy poinformujemy.