Pacjent w prawnej dżungli
Każdy z nas korzysta z służby zdrowia. Bez względu na to, czy przebywasz w szpitalu, czy idziesz na kontrolna wizytę do internisty, przysługuje ci wiele praw. Najważniejsze z nich to gwarantowane przez konstytucję prawo do ochrony zdrowia. Inne wynikają z ustawy o prawach pacjenta oraz innych ustaw – m.in. o zakładach opieki zdrowotnej, o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o zawodach pielęgniarki i położnej, o diagnostyce medycznej. Warto je poznać, żeby umieć z nich korzystać.
Masz zdjęia lub film do tego artykułu? Wyślij je do nas!
PRAWO DO POSZANOWANIA GODNOŚCI I INTYMNOŚCI
W czasie otrzymywania świadczeń zdrowotnych masz prawo, by traktowano cię z szacunkiem. W czasie badania lub zabiegu powinien być obecny niezbędny personel (na przebywanie w tym czasie studentów medycyny potrzebna jest twoja zgoda).
Jeśli leżysz w szpitalnym łóżku – badania i zabiegi powinny być przeprowadzone za parawanem czy zasłonką.
Personel medyczny nie ma prawa omawiać twojej choroby i zadawać intymnych pytań w obecności innych pacjentów.
Prawo do poszanowania godności to także prawo do godnego umierania. Pacjent w stanie terminalnym powinien otrzymać świadczenia zdrowotne zapewniające łagodzenie bólu i innego cierpienia.
PRAWO DO INFORMACJI O STANIE ZDROWIA
Personel medyczny powinien udzielić informacji o twoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych metodach diagnostyki i leczenia oraz rokowaniach w sposób zrozumiały i przystępny. Masz prawo wiedzieć, na czym będą polegały badania i zabiegi oraz w jakim celu będziesz przyjmować dane leki. Masz też prawo poznać wyniki badań. Jeśli musisz dopłacić do leczenia z własnej kieszeni lekarz ma obowiązek wyraźnie to zaznaczyć.
Ty decydujesz, komu i jakie informacje o stanie swojego zdrowia przekazywać. Może to być nie tylko rodzina, ale też znajomi. Masz również prawo do upoważnić nikogo.
PRAWO DO ZACHOWANIA TAJEMNICY LEKARSKIEJ
Masz prawo do ochrony danych i utrzymania w tajemnicy informacji uzyskanych przez osoby wykonujące zawód medyczny w związku z udzieleniem ci świadczeń zdrowotnych. Tajemnicą lekarską są wszelkie informacje dotyczące twojego stanu zdrowia oraz fakty z życia prywatnego i zawodowego, np. dane o twoich preferencjach seksualnych czy przebytych chorobach. Nie mogą być ujawnione osobom nieupoważnionym również po twojej śmierci.
PRAWO DO WYRAŻENIE ZGODY LUB ODMOWY
Możesz wyrazić zgodę na operację czy badania, masz też prawo do odmowy.
Jeśli zabieg jest podwyższonego ryzyka dla twojego zdrowia lub uczestniczysz w eksperymencie medycznym, zgoda powinna być udzielona na piśmie.
PRAWO DO WGLĄDU W DOKUMENTACJĘ MEDYCZNĄ
Szpital czy poradnia mają obowiązek udostępnić dokumentację medyczną tobie lub osobie upoważnionej. Może być ona udostępniona do wglądu (bezpłatnie), przez sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii (odpłatnie). Lekarz ma obowiązek wyjaśnić ci w rozumiały sposób treść dokumentacji. Po zakończeniu leczenia szpitalnego powinieneś otrzymać kartę informacyjną.
PRAWO DO OPIEKI I WSPARCIA OSÓB BLISKICH
Podczas wizyty lekarskiej czy zabiegu może ci towarzyszyć bliska osoba. Masz też prawo do dodatkowej opieki ze strony osób przez ciebie wskazanych, ale personel nie może się nimi wyręczać. Warto uzgodnić, co będą robili bliscy, a co sam personel.
W czasie pobytu w szpitalu masz prawo do kontaktu osobistego i telefonicznego z bliskimi. Szpital powinien określić warunki odwiedzin. W razie pogorszenia się tanu zdrowia lub w razie śmierci szpital ma obowiązek zawiadomić wcześniej wskazaną przez pacjenta lub instytucję.
PRAWO DO OPIEKI DUSZPASTERSKIEJ
W razie pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital ma obowiązek umożliwić ci kontakt z duchownym twojego wyznania, koszty ponosi szpital.
TWOJE PRAWA W PRZYCHODNI, PORADNI, AMBULATORIUM
Jeśli masz ubezpieczenie zdrowotne, masz prawo do wyboru lekarza pierwszego kontaktu (internisty lub lekarza rodzinnego), czyli podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), mającego umowę z NFZ. Możesz go zmienić bezpłatnie trzy razy do roku, następna zmiana kosztuje 80 zł.
Od lekarza POZ możesz się domagać:
- kompleksowej opieki medycznej i ambulatoryjnej, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-18.00,
- zlecenia badań laboratoryjnych,
- kierowania na bezpłatne badania diagnostyczne.
- kierowania do specjalisty, szpitala i na zabiegi rehabilitacyjne,
- wystawianie recept,
- wydawania świadczeń lekarskich i orzekania o czasowej niezdolności do pracy.
WAŻNE! Dotychczas lekarze POZ zlecali tylko podstawowe badania krwi, RTG i USG jamy brzusznej. Od 1 stycznia mogą kierować także na: badania hormonów tarczycy, PSA (prostaty), USG tarczycy, węzłów chłonnych, prostaty, nerek, ślinianek, nerek i moczowodów oraz spirometrię, kolonoskopię, gastroskopię, RTG płuc. Jeśli lekarz POZ po przeprowadzeniu wstępnej diagnostyki podejrzewa u chorego nowotwór, wydaje mu kartę pacjenta onkologicznego.
TWOJE PRAWA W SZPITALU
Twoje prawa ubezpieczenia zdrowotnego masz prawo do:
01.wyboru szpitala spośród tych, które zawarty umowę z NFZ, na podstawie skierowania, w stanach nagłych, np. wypadek, nie potrzebujesz skierowania;
02.darmowego transportu sanitarnego (w tym lotniczego) tam i z powrotem, jeśli:
- konieczne jest natychmiastowe leczenie w zakładzie opieki zdrowotnej,
- jest to niezbędne do zachowania ciągłości leczenia,
- masz schorzenia narządu ruchu uniemożliwiające korzystanie z transportu publicznego;
03.wiedzy, na co chorujesz i jak będziesz leczony, możesz zgłosić sprzeciw wobec opinii lekarza, prosić o zwołanie konsylium;
04.pomieszczenia i wyżywania odpowiadającego do stanu zdrowia;
05.bezpłatnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych;
06.wypisania się na własne żądanie;
07.umieranie w spokoju i godności;
08.braku zgody na pobranie po śmierci narządów i przeprowadzenia sekcji zwłok;