– Krotoszyński ratusz musiał powstać już w XV wieku, po lokalizacji miejskiej. Władze lokalne potrzebowały takiego budynku, gdzie mogłaby mieć swoją siedzibę Rada Miejska. Wiec prawdopodobnie w początkach swego istnienia był zbudowany z drewna. Pierwsze murowane obiekty były budowane w II połowie XVI wieku, kiedy dziedzicem Krotoszyna był Jan Rozdrażewski – opowiada dyrektor muzeum.

Obecny murowany ratusz wzniesiony został w 1969 r. z fundacji ówczesnego właściciela Franciszka Zygmunta Gałekiego i burmistrza Jana Dobrowolskiego. Gmach ten spłonął w 1774 r. podczas pożaru miasta. – Najstarszym przedstawieniem naszego ratusza jest rycina Jana Rudolfa Storma z 1661 roku. Był artystą, który towarzyszył austriackiemu dyplomacie w podróży do Moskwy. Podczas wyprawy artyści malowali różne miejscowości. Rycin powstało ponad 100, wśród nich znalazła się też panorama Zdun – mówi Mikołajczyk.

Krotoszyński ratusz został odbudowany w formach barokowych w 1777 r. Z tego okresu pochodzi ozdobny hełm wieży. Podczas przebudowy w latach 1898 – 1899 nadbudowano budynek o jedną kondygnację, a elewacje przekształcono w stylu neorenesansu niemieckiego. Pozostałością po poprzednim budynku ratusza są sklepienia piwnic i wieża. Po II wojnie światowej gmach kilkakrotnie restaurowano.

W latach 1969 – 69 przebudowano otaczające ratusz kramy na lokale handlowe. Ostatni remont zakończył się w 2014 r. (odnowiono elewację i dach).

Ratusz w Krotoszynie usytuowany jest w centrum staromiejskiego układu urbanistycznego, pośrodku rynku. Jest trójkondygnacyjnym budynkiem, założonym na nieregularnym planie wydłużonym na osi wschód – zachód. Bryła znacznie rozczłonkowana składa się z kilku połączonych ze sobą części o zróżnicowanych gabarytach. Główny człon budynku jest czworoboczny, trzykondygnacyjny, częściowo podpiwniczony. Jego korpus przykrywa dach dwuspadowy, kryty dachówkami. Połacie dachu urozmaicają wielobocznie nakryte wstawkami oraz wykusze w narożach, kryte daszkami namiotami z kulami. Od strony wschodniej i zachodniej przylegają parterowe kramy.

Ratusz zwrócony jest elewacją frontową na północ. Charakteryzuje ją centralnie wysunięty, zamknięty, trójkątnie ryzalit, nakryty dachem dwuspadowym, poprzedzony szerokimi schodami. Nad południową elewacją wznosi się czworoboczna, później ośmioboczna wieża z tarasem widokowym. Wieńczy ją barokowy hełm z dwoma latarniami, nakryty daszkiem kopulastym. W wieży znajduje się zegar z 1897 r. Wewnątrz ratusza są częściowo zachowane pomieszczenia z XVIII w., m.in. hol ze sklepieniem krzyżowym, wspartym na jednej kolumnie.