Jeśli myślisz o dorabianiu, powinieneś już na starcie powiadomić o tym oddział ZUS wypłacający ci świadczenie. Informacje te są potrzebne ZUS-owi do rozliczanie wypłacanego świadczenia. Musisz liczyć się z tym, że twoje prawo do emerytury lub renty może być zawieszone lub dostaniesz mniej pieniędzy. Dopiero po zakończeniu roku i ostatecznym rozliczeniu przychodów okaże się, czy emerytura i renta przysługiwała ci w pełnej wysokości, czy też powinna być zmniejszona lub całkiem zawieszona. Zaświadczenie potwierdzające zarobki należy nadesłać do ostatniego dnia lutego. Obowiązek ten nie dotyczy emerytów, którzy przed podjęciem działalności zarobkowej ukończyli powszechny wiek emerytalny. Oni nie muszą rozliczać się z ZUS.

CO POWINNO BYĆ W ZAŚWIADCZENIU
Sposób, w jaki powinieneś powiadomić ZUS o swoich przychodach, zależy od tego, czy jesteś pracownikiem czy prowadzisz działalność gospodarczość.
Jeśli jesteś pracownikiem, zaświadczenie o wysokości przychodu powinien wystawić ci pracodawca. Najlepiej w dwóch wariantach – w rozbiciu na poszczególne miesiące i łączna kwotę zarobków w minionym roku. Liczy się przychód w wysokości stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, czyli m.in. wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, przychody z umów agencyjnych, zlecenia, zasiłki (chorobowy, macierzyński i opiekuńczy, świadczenia rehabilitacyjne. Natomiast nie wlicza się m.in. nagród jubileuszowych czy odpraw emerytalnych.

Jeśli sam za siebie opłacasz składkę, bo masz własną firmę i prowadzisz działalność gospodarczą, wystarczy twoje własne oświadczenie. Podajesz w nim swoje dane osobowe, informujesz, w jaki sposób zarabiasz (z jakich źródeł otrzymujesz przychody) oraz jakie osiągasz zarobki, a na koniec składasz własnoręczny podpis.

UWAŻAJ NA PROGI ZAROBKOWE
Na podstawie przesłanej informacji o wysokości przychodu w całym poprzednim roku ZUS dokonuje rozliczenia przychodu. Nie możesz bowiem dorabiać, ile chcesz. Nic ci nie grozi, jeśli twoje zarobki nie przekraczają 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatniego ogłoszonego przez prezesa ZUS.
Jeśli jednak przekroczysz ten próg, ZUS może ci zawiesić lub zmniejszyć świadczenie. ZUS zmniejszy ci wypłatę, gdy zarobisz więcej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale mniej ni 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Gdy przekroczysz 130 proc. średniej płacy, ZUS zawiesi ci emeryturę.

CO SIĘ MOŻE OKAZAĆ PO ROZLICZENIU
Swoje dodatkowe dochody za miniony rok możesz rozliczać na dwa sposoby – roczne lub miesięczne. Niezależnie od sposobu rozliczania, po porównaniu twoich dodatkowych dochodów z progami zarobkowymi, może się okazać, że:
– w trakcie roku otrzymywałeś świadczenie, w takiej wysokości, jaka ci się należała
– otrzymywałeś zbyt wysoką kwotę świadczenia w poszczególnych miesiącach lub w całym roku kalendarzowym – w takiej sytuacji ZUS wydaje decyzję o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń i musisz zwrócić określoną kwotę do ZUS.
– ZUS wypłacił ci w poszczególnych miesiącach lub w całym roku zbyt niską kwotę świadczenia (np. gdy świadczenie było zmniejszone w maksymalnej wysokości, a po dostarczeniu zaświadczenia o twoich zarobkach okazało się, że powinno być zmniejszone o niższą kwotę – wówczas ZUS musi ci zwrócić różnicę.

LEPIEJ ROCZNIE CZY MIESIĘCZNIE
Zastanawiasz się, który sposób rozliczenia jest korzystniejszy? Rozliczenie w stosunku rocznym jest dla ciebie lepszy, gdy:
– w niektórych miesiącach rozliczanego roku zarabiałeś niewiele więcej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a w pozostałych twoje zarobki nie przekraczały tej kwoty.
– w określonych miesiącach roku miałeś zarobki powodujące zawieszanie świadczenia (ale niewiele przekraczająca 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia), a w pozostałych – w ogóle nie zarabiałeś lub miałeś zarobki w wysokości powodującej jedynie zmniejszenie świadczenia,
– w niektórych miesiącach roku osiągałeś zarobki i powodujące zmniejszające świadczenia, a w niektórych powodujące jego zawieszenie (ale niewiele przekraczające 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia).
Miesięczne rozliczenie warto wybrać szczególnie wtedy, gdy:
– w niektórych miesiącach roku zarabiałeś dużo więcej niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a twoje zarobki w pozostałych miesiącach były w takiej wysokości, że nie wpływały na zmniejszenie świadczenia,
– w niektórych miesiącach roku zarobiłeś dużo więcej niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, a w pozostałych miesiącach twoje zarobki nie przekraczały tej kwoty.

Jeśli przedstawisz zaświadczenie o zarobkach od pracodawcy w dwóch wariantach (rocznie i miesięcznie), ZUS musi wybrać na tej podstawie wariant dla ciebie korzystniejszy.