Obrzędy i tradycje

Polski ślub i wesele to obrzędy obfitujące w wiele tradycji i obyczajów, które jako jedne z nielicznych rzadko są zmieniane i modyfikowane. Nie mniej jednak, w zależności od regionu lub miejscowości, przybierają różną formę. Przygotowanie do ślubu, jego obrzęd i to, co następuje później wiąże się z pewnymi zwyczajami, które po krótce przedstawimy.  

Przed ślubem…
Zgodnie z polskim zwyczajem goście weselni zbierają się przed ślubem w domu Panny Młodej. Tam najbliższa rodzina i najstarsi członkowie rodu udzielają Parze Młodej błogosławieństwa. Następnie z domu wyrusza ślubny orszak, który w drodze do kościoła zatrzymywany jest przez tzw. bramy. Są to blokady organizowane przez sąsiadów lub znajomych Pary Młodej, a aby orszak mógł przejechać, Starszy Drużba musi przekupić blokadę wódką. W kościele Młodzi zostają przywitani przez księdza i odprowadzeniu do ołtarza.

Po uroczystości…
Po ceremonii zawarcia związku małżeńskiego nowożeńcy wraz z gośćmi opuszczają kościół. Rodzice na znak miłości wypuszczają przed Parą Młodą dwa białe gołębie, a pozostali goście obsypują nowożeńców ryżem, drobnymi monetami lub płatkami róż. Państwo Młodzi powinni je dokładnie pozbierać na znak szczęścia Później świadkowie, rodzice i goście składają nowożeńcom życzenia.

Przed salą weselną…
Według tradycyjnie, Państwo Młodzi na Sali weselnej/restauracji powinni być przywitani Marszem Mendelsona (dziś zespoły modyfikują tą tradycję i nie zawsze jest to akurat ten utwór). Pan Młody musi przenieść swoją małżonkę przez próg Sali. Rodzice lub obsługa wesela wita małżeństwo staropolskim zwyczajem – chlebem i solą. Wszyscy goście otrzymują szampana i stojąc w kole, odśpiewują pierwsze „Sto lat”. Następnie Państwo Młodzi rzucają kieliszkami za siebie tak, aby szkło się potłukło. Zajęcie miejsc przy stole zgodnie z tradycją przysługuje w pierwszej kolejności matce Panny Młodej. Współcześnie jednak odstępuje się od tego zwyczaju, gdyż coraz częściej nowożeńcy wprowadzają wizytówki z imionami i nazwiskami gości przydzielając im miejsca. Państwo Młodzi zajmują honorowe miejsce przy stole, przy nich siadają rodzice, świadkowie, najbliższa rodzina oraz seniorzy rodu.

Taniec, śpiew, zabawa…
Kiedy wszyscy zajmą już miejsca, zostaje podany pierwszy ciepły posiłek, czyli uroczysty obiad. Pierwszym daniem powinien być rosół. Zaraz po tym, następuje pierwszy toast za zdrowie Państwa Młodych, a później pierwszy taniec Młodej Pary. Nowożeńcy tańczą sami, a do kolejnego utworu zapraszani są rodzice, następnie wszyscy goście. Tańce są nieodłącznym elementem weselnej zabawy. W trakcie zabawy robione sa przerwy „na jednego”, konkursy taneczne, zabawy „odbijane” lub zapoznawcze wśród rodzin. Nad całością zabawy piecze sprawuje wodzirej.

Oczepiny…
Oczepiny wywodzą się z tradycji ludów słowiańskich, które wpisały się już na stałe w obraz polskiego wesele. Oczepiny symbolizują przejście Panny Młodej ze stanu panieńskiego w zamężny. Zabaw rozpoczyna się o północy. W pierwszej kolejności Panna Młoda rzuca welonem, który ściąga jej druhna. Wokół Panny Młodej zbierają się wszystkie obecne na Sali niezamężne panny i łapią welon. Ta, która go chwyci, następna wyjdzie za mąż. Pan Młody z kolei rzuca krawatem lub musznikiem, przeznaczonym do schwytania przez jednego z kawalerów. Po wyłonieniu przyszłej „Pary Młodej” tańczy ona specjalny taniec przed zebranymi gośćmi. Po oczepinach następują inne konkursy i zabawy.

Tort, podziękowania…
Następnym krokiem po oczepinach jest słodki poczęstunek. Państwo Młodzi serwują gościom tort, którego pierwszy kawałek muszą wspólnie pokroić na znak zgody i równości w małżeństwie. Na początku częstują siebie nawzajem, później rodziców, następnie kolejno gości weselnych. Następnym punktem wesela są podziękowania dla rodziców, które czasem występują po oczepinach. Para Młoda składa na ręce rodziców podziękowania w formie kwiatów lub upominków, dziękując za trud, poświęcenie, wychowanie i pomoc w organizacji wesela. Po wzruszającej chwili Para Młoda tańczy na środku sali z rodzicami. Po obrzędzie goście wracają do zabawy, która trwa do białego rana !

Poprawiny…
Poprawiny to drugi dzień wesela, który nie jest zwyczajem obowiązkowym, ale jednak wciąż chętnie kultywowanym. Goście zbierają się na przyjęciu około południa lub po południu. W zależności od kondycji gości ponownie bawią się, jedzą i piją za zdrowie Młodej Pary.