Sprawy majątkowe

I.    Podział majątkowy

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między kobietą a mężczyzną powstaje ustrój własności majątkowej. Zależność ta nazwana jest w ten sposób w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, a oznacza to, że od momentu zawarcia związku małżeńskiego mamy do czynienia z trzema odrębnymi majątkami: majątkiem osobistym żony, majątkiem osobistym męża oraz z majątkiem wspólnym.

Prawo określa, że po ślubie do ram majątku wspólnego zaliczają się wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W szczególności są to:

1.    pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2.    dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3.    środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

W skład majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w okresie przed zawarciem związku małżeńskiego. Są to:
1.    przedmioty majątkowe nabyte przed ślubem, np. samochód, mieszkanie, środki finansowe, meble
2.    przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
3.    prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
4.    przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, np. ubrania, kosmetyki, biżuteria czy wózek inwalidzki
5.    prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
6.    przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub utratę zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
7.    wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
8.    przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
9.    prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
10.    przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

II.    Intercyza
Termin „intercyza” jest umowny, w przepisach prawnych słowo to nie występuje. Umowa jednak jest rzeczywistym aktem, który zawierają małżonkowie, jeśli podejmują decyzję o zmianie ustroju majątkowego między małżonkami niż określone z góry przepisy (omówione zostały w punkcie 1). Intercyzę spisuje się w obecności obojga zainteresowanych za pośrednictwem notariusza. Zapisy zawarte w umowie wchodzą w życiu w dniu zawarcia małżeństwa. Jeśli do zawarcia związku małżeńskiego nie dojdzie, umowa staje się nieważna.
Intercyza ma na celu wprowadzenia rozdzielności majątkowej między małżonkami. Nie oznacza to jednak o całkowitej niezależności finansowej małżeństwa. Para zobowiązana jest wedle nadrzędnych przepisów prawa wspólnie dbać o dobro rodziny i potomków oraz zaspokajanie potrzeb gospodarstwa domowego. Oboje małżonkowie są także odpowiedzialni za regulację zobowiązań finansowych zaciągniętych przez jednego z nich w sprawach związanych z zaspokajaniem potrzeb rodziny.

Umowę majątkową można w każdej chwili rozwiązać lub modyfikować. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy o rozdzielności majątkowej orzekł są. Istotny jest również wpływ intercyzy na zdolność do dziedziczenia. Umowa intercyzy  reguluje jedynie stosunki finansowe między małżonkami za życia, więc nie wyklucza dziedziczenia po sobie majątku w przypadku śmierci jednego z partnerów.

Wady i zalety intercyzy
Do zalet intercyzy należy fakt, że małżonkowie mogą samodzielnie zarządzać i dysponować swoim majątkiem. To istotny fakt dla osób przedsiębiorczych, aktywnych zawodowo, członków spółek i posiadaczy akcji oraz takich, które przed ślubem zgromadziły spory majątek. W momencie, gdyby doszło do rozwodu, w ten sposób mogą uniknąć utraty części majątku zgromadzonego jeszcze przed ślubem.
Podział majątku jest korzystny także w sytuacji, kiedy jeden z małżonków wpadnie w kłopoty finansowe. Potencjalny dług jest wtedy ściągany jedynie z osoby zadłużonej, a zasoby finansowe niezbędne do życia rodziny jest chroniony przez drugiego partnera, gdyż jego majątek zostaje nienaruszony.
Intercyza nie zawsze jest bezpiecznym rozwiązaniem dla majątku małżeństwa. Główną jej wadą jest wpływ na zdolność kredytową. Majątek jednego małżonka nie jest brany pod uwagę przy zaciąganiu kredytu lub ubieganiu się o dotację przez drugą osobę. Dla zwiększenia wiarygodności zainteresowanego niezbędne jest wtedy udzielenie poręczenia. Małżonkowie nie mogą także brać wspólnych kredytów, a o podpisanej intercyzie zobowiązani sa poinformować kredytodawcę. Co więcej, małżonkowie tracą prawo do wspólnego rozliczania podatku dochodowego, nawet jeśli przez większość roku podatkowego pozostawali we wspólności. Sytuacja ta jest niekorzystana, kiedy jedno z małżonków ma większe dochody niż drugie. Intercyza sprawia, że oddzielne rozliczenie stanowi obowiązek zapłaty wyższego podatku.

Koszty podpisania intercyzy
Podpisanie intercyzy wiąże się z kosztami urzędowymi. Po ślubie kwoty te są wyższe niż przed jego zawarciem. Narzeczeni przed zawarciem związku zapłacą łącznie około 530 złotych. Przy podpisaniu umowy należy mieć ze sobą dowód osobisty, a jeśli umowa jest podpisywana w trakcie związku, konieczny jest również akt małżeństwa. Koszty zawiązania intercyzy w trakcie małżeństwa są uzależnione od łącznej wartości i rodzaju majątku, i tak:
1.    wartość majątku do 3 tys. zł - 100 zł;
2.    powyżej 3 tys. zł do 10 tys. zł - 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 tys. zł;
3.    powyżej 10 tys. zł do 30 tys. zł - 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 tys. zł;
4.    powyżej 30 tys. zł do 60 tys. zł - 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 tys. zł;
5.    powyżej 60 tys. zł do 1 mln zł - 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 tys. zł;
6.    powyżej 1 mln zł do 2 mln zł - 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 mln zł;
7.    powyżej 2 mln zł - 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 mln zł, nie więcej jednak niż 10 tys. zł.

Przed decyzją o zawarciu intercyzy narzeczeni lub małżonkowie powinni szczegółowo przeanalizować wszystkie wady i zalety, rozważyć okoliczności, plany, zamiary – najlepiej wspólnie z prawnikiem lub doradcą finansowym. Najważniejsze jest, aby intercyza była podpisana DOBROWOLNIE  przez obie strony. W odwrotnym przypadku może przynieść więcej szkody niż pożytku.