• niedziela, 22 kwiecień 2012 21:46
  •   2073

Sulmierzyce



Pierwsza wzmianka o nich pochodzi z 1427 r., chociaż ród Sulimów, z którego wywodził się założyciel osady – Sulimir – był znany już dawno wcześniej. Od imienia swojego twórcy miejscowość zaczerpnęła nazwę. Pierwotnie tyczyła się ona tylko jego potomków lub ludzi od niego zależnych. Z czasem objęła całą wieś, w której mieszkali. Ma więc ona charakter patronimiczny. Imię Sulimir pochodzi zapewne od białoruskiego czasownika „sulić” bądź ukraińskiego „sułyty” co oznacza „obiecać”, „przeczekać”.

Najstarszy zapis nazwy miejscowości odnotowano w XV wieku i brzmiał on „Sulimirzice”. W drugiej połowie XVI wieku po raz pierwszy pojawiła się forma niemal identyczna z dzisiejszą: „Sulmierzyce”. Widoczna jest tu zmiana istniejącej we wcześniejszych zapisach grupy –irz- w –erz. Zauważalny proces rozwoju jednej grupy w drugą był typowanym zjawiskiem w ówczesnej polszczyźnie. Kolejne formy to „Sulmierzyce”, „Szulmierzyce” z końca XVIII wieku. Ostatni zapis wiąże się ze zjawiskiem, które określamy mianem mazurzenia. Polega on na specyficznej wymowie niektórych spółgłosek, mianowicie: zamiast sz, ż, cz, dż wymawia się s, z, c, dz (np. „syja”, „zaba”, „capka”, „dzdzy” zamiast szyja, żaba, czapka, dżdżu). Sulmierzyce leżą w Wielkopolsce, gdzie nie występuje mazurzenie, ale od południa graniczą ze Śląskiem- terenem mazurzącym. Mieszkańcy, choć żyją na obszarze obu oddziaływań dialektalnych, starają się uniknąć wpływów wspominanego zjawiska, a co za tym idzie- nieprawidłowości w wymowie. Skutkiem tego jest właśnie forma „Szulmierzyce”.

Na genezę nazwy miasta wskazuje także ludowa pieśń autorstwa ks. Klemensa Rosochowicza pt. „Piosenka o nazwie Sulmierzyce”. Oto jedna ze zwrotek: „Wszyscy wy Sulimirzyce; Sulimira, hej dziedzice”. Postaci nazwy miejscowej utrwalone w piosence potwierdzają liczne badania. Znajdują one również poparcie w podaniu, które traktuje o rycerzu Sulimirze, założycielu grodu niedaleko dzisiejszych Sulmierzyc.

Publikacja:
Sebastian Kalak
Podoba Ci się?
Rate this item
(0 głosów)