CO TO JEST INFLACJA?
Mówiąc najkrócej – wzrost cen. Gdy pojawia się inflacja, rośnie przeciętny poziom cen usług i towarów. Możną ją zdefiniować dwojako – jako długotrwały wzrost średniego poziomu cen w gospodarce lub jako proces obniżania się wartości pieniądza. Stopień nasilenia inflacji określa tzw. stopa inflacji. Wyraża w procentach wzrost poziomu cen (najczęściej towarów i usług konsumpcyjnych) zwykle w okresie jednego roku.
Inflacja powoduje spadek realnej wartości naszych dochodów. Chociaż zarabiamy więcej, maleje siła nabywcza pieniądza – za tę samą kwotę możemy kupić mniej dóbr i usług. Najprościej zobrazować to przykładem. Jednego dnia za chleb zapłacisz 3 zł, tydzień później 4,50 zł, a za miesiąc już 6 zł. W wyniku wzrostu cen pieniądze tracą na wartości. Jeszcze niedawno za 6 zł mogłeś kupić dwa chleby, a teraz jeden.
Przeciwieństwem inflacji jest deflacja (spadek cen), gdy za tę samą kwotę można kupić więcej towarów i usług niż poprzednio. Deflację definiuje się też jako wzrost siły nabywczej pieniądza.

GŁÓWNE RODZAJE INFLACJI
Inflację można klasyfikować z zastosowaniem różnych kryteriów.
1. ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNY:
- Inflacja popytowa – powstaje, gdy w obiegu znajduje się za duża ilość pieniędzy. Może być to spowodowane np. nadmiernym wzrostem kredytu lub nadmiernymi wydatkami budżetowymi.
- Inflacja kosztowa – powstaje w wyniku wzrostu kosztów produkcji będącym efektem np. kurczenia się zasobów naturalnych.
- Inflacja strukturalna – występuje, gdy producenci nie są w stanie dostosować struktury produkcji do zmieniającego się popytu, a braku określonych towarów nie można szybko uzupełnić importem.
2. ZE WZGLĘDU NA TEMPO WZROSTU:
- Inflacja pełzająca (do kilku procent w skali roku, nie przekracza 5 proc.). Występuje w większości krajów wysoko rozwiniętych. Zwykle nie powoduje zakłóceń w gospodarce.
- Inflacja krocząca – utrzymuje się na poziomie 5-10 proc. w skali roku. Chociaż wzrost cen jest umiarkowany, to pierwszy sygnał, że państwo traci nad nim kontrolę.
- Inflacja galopująca – stopa inflacji przekracza 15 proc. w skali roku. Powoduje wzrost zakłóceń w procesach gospodarczych i w efekcie zahamowanie wzrostu gospodarczego.
- Hiperinflacja – stopa inflacji przekracza 50 proc. W takich warunkach nie ma możliwości racjonalnego gospodarowania, planowania gospodarczego. Przedsiębiorstwa nie są w stanie prowadzić rachunku ekonomicznego. Dochodzi do załamania w gospodarce.

KRÓTKA HISTORIA INFLACJI W POLSCE
Pierwsza opisana inflacja pieniądza papierowego wystąpiła w czasie powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. Pieniądze emitowane przez władze powstańcze szybko traciły na wartości. Najsilniejsze procesy inflacyjne wystąpiły po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. W 1923 r. inflacja przekształciła się w hiperinflację. Jej kres położyły reformy skarbowe i walutowe prof. W. Grabskiego.
Po II wojnie światowej inflacja była spowodowana deficytem bankowym, a potem szybkim uprzemysłowieniem kraju. W 1950 r. dokonano wymiany pieniędzy, co powodowało utratę 66 proc. posiadanych przez Polaków zasobów gotówki. Zjawiska inflacyjne występowały w całym okresie PRL, a trudno ocenić ich rozmiary, bo dane z tego okresu były zafałszowane. Występowała także inflacja niejawna, która została wyeliminowana dopiero w 1990 r. wraz z wprowadzeniem reformy przez L. Balcerowicza, a w jej wyniku – prowadzeniem restrykcyjnej polityki fiskalnej i pieniężnej.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY
Można ich wyliczać wiele. Najczęściej przyczynami tego procesu są:
- nadmierna podaż pieniądza w gospodarce,
- wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i cen),
- wzrostu deficytu budżetowego państwa,
- nadwyżka popytu nad podażą.

NAJWIĘKSZE SKUTKI PODWYZEK CEN
Tylko niski poziom inflacji jest korzystny dla gospodarki. Gdy rośnie on ponad 5 proc., wywołuje negatywne skutki dla całej gospodarki.
- zniechęca do oszczędzania. Ponieważ pieniądze tracą na wartości, nie chcemy oszczędzać, wolimy wydawać. Im dłużej bowiem trzymamy je na kocie, tym mniej możemy za nie potem kupić.
- sprawia, że banki ograniczają ofertę kredytową. Przy dużej inflacji wolimy inwestować np. w nieruchomości czy złoto, czyli w tzw. środki trwałe, które w przeciwieństwie do pieniędzy nie tracą na wartości. Lokowanie pieniędzy poza bankami powoduje, że liczba zakładanych lokat maleje. Tym samym banki przeznaczają mniejsze środki na kredyty i ograniczają dostęp do kredytów.
- Powoduje wzrost kosztów produkcji. Przekłada się to na mniejsze zyski przedsiębiorstw, co z kolei może oznaczać cięcia w zatrudnieniu, a nawet bankructwa firm.
- wpływa na nasze zarobki. Wzrost cen powoduje spadek siły nabywczej pieniędzy, a w konsekwencji spadek płac realnych. Za tę samą pensję można nabyć coraz mniej towarów i usług.
- powoduje spadek wartości waluty krajowej,
- wywołuje zakłócenia w systemie finansowym na skutek dużych zmian cen papierów wartościowych, osłabia wiarygodność państwa u wierzycieli.

KTO KONTROLUJE JEJ POZIOM
W większości krajów za stabilność poziomu cen odpowiedzialne są banki centralne. W Polsce jest Narodowy Bank Polski (NBP). Dba on m.in. o to, żeby złoty nie tracił na wartości. Gdy jest go zbyt dużo w stosunku do towarów, może to spowodować inflację.
Prowadzona przez NBP polityka pieniężna ma na celu utrzymanie inflacji na określonym poziomie (tzw. cel inflacyjny). Od 2004 r. cel inflacyjny jest na poziomie 2,5 proc. z pasmem odchyleń +/- 1 punktu procentowego.
Chociaż NBP nie ma bezpośredniego wpływu na poziom inflacji, oddziałuje na niego pośrednio, m.in. ustalając poziom stopy procentowej. Ta krótkoterminowa stopa jest traktowana jako podstawowa cena pieniądza w gospodarce. Decyzja w jej sprawie podejmuje Rada Polityki Pieniężnej – organ NBP. Tak dostosowuje stopy procentowe, żeby jak najbardziej zwiększyć prawdopodobieństwo osiągnięcia celu inflacyjnego.

KSIĘGA REKORDÓW INFLACJI

Źródło: www.nbpportal.pl