Każdemu z nas zdarza się zapomnieć jakiegoś słowa czy daty… Ale to jeszcze nie oznacza, że mamy początki Alzheimera. Zresztą u siebie samego bardzo trudno dostrzec jakieś nieprawidłowości. Prędzej – jeśli występują – zauważamy je u swojego męża, mamy czy taty.
Trzeba pójść z naszym bliskim do lekarza, gdy:
- Upraszcza zwykłe czynności, np. gotuje proste zupy, nie doprawia ich albo przesala.
- Zapomina słów i zastępuje je innymi, mniej trafnymi.
- Nie zapamiętuje nowych informacji, np. nie uczy się obsługo nowych urządzeń, a nawet zapomina jak obsługiwać własną pralkę, telefon, dyd.
- W niewłaściwych miejscach umieszcza przedmioty, no. Pilota do telewizora chowa w lodówce.
- Staje się niesamodzielny trudność sprawia mu zrobienie zakupów czy opłacenie rachunków.
- Dziwnie się zachowuje, np. ubiera się nieodpowiednio do pogody: za cieło w upalny dzień, zbyt lekko, gdy jest zimno.
- Gubi się na własnym osiedlu, nie wiem jak wyszedł z domu.
- Traci orientację w czasie nie umie powiedzieć, jaki mamy rok, nie wie, gdzie mieszka i z kim.
- Ma huśtawki nastroju, szybko przechodzi od uśmiechu do agresji bez wyraźnej przyczyny.
- Zmienia się, staje się podejrzliwy albo nadmiernie przywiązany do innych osób.
- Traci inicjatywę, nic go nie interesuje, siedzi bez ruchu lub nerwowo chodzi.

DROGA DO DIAGNOZY
Zabierzmy mamę czy tatę do lekarza, nawet jeśli zauważymy zaledwie kilka z wymienionych wyżej objawów. Świadczą one o dość rozwiniętym otępieniu. Im szybciej rozpocznie się diagnostyka i leczenie, tym lepiej.
TESTY U LEKARZA RODZINNEGO Już lekarz rodzinny może wykonać proste testy sprawdzające stan umysłu. Wprawdzie nie wystarczające one do rozpoznania choroby, ale mogą wskazywać, że jest ona prawdopodobna. Wtedy potrzebna jest dalsza diagnostyka.
ROZPOZNANIE U SPECJALISTY Skierowanie na diagnostykę dostaniemy od lekarza rodzinnego. Najlepiej, kiedy przeprowadza się ją w zespole: neuropsycholog, psychiatra, neurolog oraz gdy jest połączona z badaniami obrazowymi. Takie kompleksowe badania są możliwe w ośrodku alzheimerowskim. Powstaje ich coraz więcej. Adresy znajdziemy w Internecie, wpisując w google „ośrodki leczenia choroby Alzheimera”. Warto również spytać o najbliższą placówkę lekarza rodzinnego. Jeżeli diagnoza się potwierdzi, trzeba zacząć terapię.

ZAJĘCIA W OŚRODKU
Istnieją placówki, w których chorzy przebywają tylko w ciągu dnia oraz takie, w których są na stałe.
W RAMACH UBEZPIECZENIA LUB KOMERCYJNIE Pobyt może być refundowany albo nie. Jeśli chcemy skorzystać z pomocy w ramach NFZ-u, trzeba poczekać w kolejce. Prywatnie pobyt w specjalistycznym ośrodku stacjonarnym kosztuje 100 zł za dzień. Nieco taniej jest w ośrodkach pobytu dziennego, do których przyprowadzamy naszego podopiecznego na 8-10 godzin. Niektóre placówki proponują też krótkie turnusy trwające np. cztery tygodnie, z możliwością przedłużenia. Zwykle odpłatne, podczas których prowadzone są intensywne zajęcia.
PROFESJONALNE PROGRAMY ĆWICZENIA PAMIECI Najnowsze terapie polegają na treningu pamięci, który bazuje również na innych zmysłach niż wzrok i słuch, czyli np. na węchu. Takie programy są jeszcze w fazie eksperymentów i prowadzi się je m.in. w Ośrodku Alzheimerowskim w Ścinawie. Opracowane w nim nowatorskie terapie dostosowane są do możliwości pacjentów,. Odbywa się na nich:
- Nauka Uczestnicy poznają inne kraju i kultury, historię, siebie nawzajem itp. Wszystkie zajęcia odbywają się w grupach.
- Gimnastyka Klasyczne ćwiczenia plus, np. taniec.
Relaks i Medytacja, czyli trening koncentracji i uważności.
ZADANIA DO PRZEĆWICZENIA W DOMU Ośrodki prowadzące zajęcia w ciągu dnia udzielają też wskazówek opiekunom chorych. Dzięki temu terapia może być kontynuowana w domu. Oto kilka z takich porad:
- Zachęcajmy do aktywności Podczas toalety i ubierania naszego bliskiego powinniśmy zachęcać do samodzielności, ale nie możemy zostawiać go samego.
- Ustalmy plan dnia, np. stałe godziny posiłków, wstawanie i kładzenie się o tej samej porze.
- Pamiętajmy o codziennym spacerze lub innej aktywności.

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE
Dostępne są coraz nowocześniejsze leki, które dają mniej efektów niepożądanych.
WYŁĄCZNIE NA RECEPTĘ Leki zalecane są dopiero wtedy, gdy specjalista zdiagnozuje otępienie (czyli gdy choroba jest już dość zaawansowana). W Polsce dostępne są: memantyna oraz donepezil i rywastygmina. Leki te mogą spowolnić rozwój choroby. Niestety, nie wyleczą Alzheimera. Donepezil i rywastygmina są refundowane w otępieniu w chorobie Alzheimera oraz w chorobie Parkinsona. Mamantyna nie jest refundowana. Naukowcy sprawdzili, czy leki też mnożna podawać profilaktycznie. Czy uchroniłyby one osoby, które dziś mają kłopoty z pamięcią przed Alzheimerem. Na dziś odpowiedź brzmi: nie, nie ma to dowodów.
DOSTĘPNE BEZ RECEPTY Oprócz środków, które może przepisać lekarz, mamy wiele preparatów bez recepty. Producenci zapowiadają, że korzystnie wpływają na pamięć. Jednak skuteczność wielu z nich nie została potwierdzona rzetelnymi badaniami. Spośród środków bez recepty można polecić np. Recognizin. Warto też kupić wieloninasycone kwasy tłuszczowe omega 3 w kapsułkach. Jeżeli zastosujemy je wcześnie, wówczas gdy zaburzenia poznawcze są jeszcze łagodne – możemy opóźnić rozwój otępienia. Kwasy omega 3, według niektórych doniesień, mogą poprawiać pamięć także u osób zdrowych. Być może wkrótce pojawią się nowe preparaty, bo wiele substancji jest w fazie testów.