Zasady ustalania wymiaru urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku zatrudnienia. Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanej dalej „urlopem”. Pracownik  nie może zrzec się prawa do urlopu.

Wymiar urlopu wypoczynkowego pracowników wynosi 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat i 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat (art. 154 § 1 k.p). W myśl art. 153 § 1 kodeksu pracy pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowy, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

Prawo do urlopu w ułamkowym wymiarze powstaje z upływem każdego miesiąca pracy do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik rozpoczął pierwszą pracę.

Należy zwrócić uwagę, że w przepisach regulujących zasady nabywania urlopu przez pracownika w pierwszym roku pracy ustawodawca posługuje się pojęciem „w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przeprowadzeniu roku”. Ustalając wymiar urlopu tego pracownika, należy brać pod uwagę staż, jaki zostanie zaliczony z tytułu nauki, innych okresów, które mogą być zaliczone na podstawie odrębnych przepisów i dodatkowo dodać do tego jeden rok. Ustalając wymiar w taki sposób, może się zdarzyć, że w pierwszym roku pracy wymiar urlopu będzie wynosił nie 20, ale 26 dni.

Wymiar pierwszego urlopu stanowi ułamek 1/12 z wymiaru przysługującego pracownikowi po przeprowadzeniu roku, czyli z 20 lub 26 dni. Otrzymany wynik nie jest liczbą całkowitą (1,66 lub 2,16), brak jest natomiast ustawowej regulacji zaokrąglania wymiaru tego urlopu do pełnych jednostek tak, jak jest to przewidziane w stosunku do urlopu pracowników niepełno etatowych (art. 154 § 2 k.p.).

Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 5 lipca 2010 r. nr GPP-110-4560-41-1/10/PE/RP stwierdził, że wobec braku szczególnej regulacji należy stosować określony w art. 154² k.p. ogólny sposób udzielania urlopu z przelicznikiem na godziny. Pracodawca może, z korzyścią dla pracownika, zaokrąglić w górę ustalony wymiar urlopu do pełnych godzin lub do pełnych dni, pamiętając jednak, aby wymiar urlopu pracownika w roku kalendarzowym nie przekroczył przysługującego mu wymiaru.

Jeżeli zatem pracodawca będzie chciał udzielać pracownikowi podejmującego pracę po raz pierwszy w życiu z upływem miesiąca pracy dokładnie taki wymiar urlopu, jaki przysługuje wówczas pracownik ma prawo do 1,66 dnia urlopu (1/12 z 20 dni), co daje 13 godzin i 20 minut urlopu albo 2,16 dnia urlopu (1/12 z 26 dni), co daje 17 godzin i 20 minut urlopu.

Ustalenie prawa do pierwszej części urlopu pracownika, który podejmuje swoją pierwszą w życiu pracę, wymaga od pracodawcy ustalenia, kiedy upływa miesiąc pracy. Nie zawsze bowiem pracownik jest zatrudniony nieprzerwanie od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca. Należy również zwrócić uwagę, że przepisy nie uzależniają prawa do pierwszego urlopu od przepracowania miesiąca u jednego pracodawcy.

Ustalając prawo pracownika do 1/12 wymiaru urlopu, należy przyjąć, że miesiąc pracy upływa:

 - ostatniego dnia miesiąca, jeśli pracownik jest zatrudniony od pierwszego dnia miesiąca do ostatniego dnia tego miesiąca lub dłużej, - z upływem dnia w następnym miesiącu, który datą poprzedza dzień nawiązania stosunku pracy, jeśli pracownik został zatrudniony w trakcie miesiąca kalendarzowego, - z upływem 30 dni pozostawania w zatrudnieniu, jeśli pracownik pozostawał w zatrudnieniu u jednego lub kilku pracodawców przez okres krótszy niż miesiąc i pomiędzy poszczególnymi okresami zatrudnienia wystąpiły z przerwy (art. 114 k.c. w związku  art. 300 k.p.).

W kolejnych latach, które już nie są pierwszym rokiem kalendarzowym, w którym podjęto pracę, pracownik pozostający w zatrudnieniu prawo urlopu wypoczynkowego nabywa „z góry”, tj. pierwszego dnia roku w pełnym wymiarze lub w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w roku kalendarzowym (art. 153 § 1 - § 2 k.p.).