Możesz ubiegać się o zmianę, gdy Twoje nazwisko jest ośmieszające lub nie licujące z godnością człowieka. Inny powód, to zmiana na nazwisko, którego rzeczywiście używasz, bądź zostało Ci ono zmienione bezprawnie (np. pomyłka przy spisaniu aktu ślubu) i chcesz wrócić do poprawnego. Można też spolszczyć obco brzmiące lub odwrotnie, zapisać je tak, by łatwo się było nim posługiwać za granicą. Jeśli chcesz zmienić nazwisko z jeszcze innych powodów, możesz złożyć wniosek, ale w tym przypadku decyzję podejmie organ orzekający.

PO ROZWODZIE
Jeśli chcesz zmienić nazwisko, musisz złożyć wniosek do Urzędu Stanu Cywilnego. Opłata skarbowa wynosi 37 zł. Gdy kierownik urzędu uzna wniosek za zasadny, wyda decyzję pozytywną. Jeśli po rozwodzie chcesz wrócić do panieńskiego nazwisko, masz 3 miesiące od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego, aby złożyć stosowne oświadczenie. Składa się je przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Termin ten w żaden sposób nie może zostać przedłużony. Po jego upływie zmiana nazwiska może nastąpić jedynie w trybie przepisów ustawy (art. 59 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

NAZWISKO DZIECKA
Jeśli chcesz zmienić nazwisko dla małoletniego dziecka, konieczna jest zgoda drugiego rodzica. Powinna ona zostać wyrażona osobiście lub na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby zamieszkałe za granicą mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula RP. W przypadku braku porozumienia, każde z rodziców może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę.
Zmiana bez zgody dopuszczalna jest wyłącznie w sytuacjach, gdy jeden z rodziców nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyje, nie jest znany lub został pozbawiony władzy rodzicielskiej. Jeżeli dziecko ukończyło 13 lat, musi samo wyrazić zgodę na zmianę (ustawa z 17.10.2008 r. w Dz. U. z 2008 r. nr 220, poz. 1414).

NIE KAŻDY MOŻE BYĆ PIŁSUDSKIM
Nawet jeśli masz prawo do zmiany nazwiska, nie możesz wybrać nazwiska historycznego, wsławionego w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej. Możesz to zrobić jedynie pod warunkiem, gdy masz członków rodziny o tym nazwisku.