FORMALNOŚCI, DOKUMENTY I OPŁATY
Pozew składa się w wydziale sądu okręgowego, który jest odpowiedni dla ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania żony i męża. Jeżeli ktoś z nich już się wyprowadziło, żona powinna złożyć pozew w sądzie odpowiednim dla miejsca, w którym mieszka mąż. A jeśli nie wie, gdzie on obecnie przebywa, dokumenty składa w „swoim” sądzie. Należy zapłacić600 zł i przygotować załączniki w dwóch egzemplarzach:
- akt małżeństwa,
- akty urodzenia dzieci, jeżeli domagamy się alimentów,
- zaświadczenie o zarodkach stron, które jest potrzebne do ustalenia wysokości alimentów,
- dowody potwierdzające zdradę, pijaństwo, trwonienie pieniędzy itp., jeżeli domagamy się orzeczenia o winie małżonka.
Dowodem potwierdzającym winę mogą być też zeznania świadków, którzy widzieli małżonka np. w kompromitującej sytuacji. Należy w pozwie podać imiona, nazwiska i adresy świadków, aby sąd mógł ich wezwać na rozprawę i przesłuchać.
Rozwód z orzeczeniem winy polega na udowodnieniu małżonkowi, że to przez niego doszło do trwałego rozkładu pożycia i nie ma już żadnych szans na pogodzenie się. O uzyskanie takiego rozwodu warto walczyć, gdy zona, która nie ponosi winy za rozpad małżeństwa, chce wystąpić o alimenty dla siebie. Argumentem jest też, że po rozwodzie pogorszy się jej sytuacja majątkowa.
Sprawy o rozwód bez orzekania o winie zwykle są łatwiejsze do przeprowadzenia i przebiegają szybciej. Sąd może przyznać alimenty żonie czy mężowi. Ale tylko na pięć lat, gdy ona lub on znajda się w niedostatku.
Gdy małżonek nie zgadza się na rozwód, sąd nie może go orzec, gdy żądanie wysuwa małżonek winny rozpadu małżeństwa, a nie zgadza się niewinny. Natomiast może go orzec, gdy żona i mąż nie mieszkają już razem, a jednak z nich ma nową rodzinę.

WYSOKOŚĆ ALIMENTÓW I PODZIAŁ MAJĄTKU
Podczas rozprawy sąd musi ustalić, z którym z rodziców małoletnie dzieci będą mieszkać. A także, w jakim zakresie drugi rodzic ma sprawować władzę rodzicielską, czyli jak często i gdzie ma się spotykać z dziećmi, wyjeżdżać na wakacje itd. Sąd ustala też, w jakiej wysokości każdy z małżonków ma ponosić koszty ich utrzymania. Dlatego w pozwie mama, która chce zatrzymać dzieci, powinna:
- domagać się orzeczenie alimentów na dzieci,
- wskazać ich wysokość,
- uzasadnić, dlaczego wymagana jest taka kwota.
Wysokość alimentów może być różna. Ma na to wpływ wiek dziecka i związane z tym wydatki na przedszkole, szkołę, książki, zajęcia pozalekcyjne, naukę języków obcych, obozy i kolonie. Jeżeli dziecko jest przewlekle chore, potrzebuje odpowiednich leków i rehabilitacji, mama powinna załączyć opinię lekarza i wskazać koszty leczenia.
Na wniosek rodzica sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej tylko jemu i ograniczyć władzę drugiego rodzica. Na zgodny wniosek rodziców sąd może pozostawić władzę obojgu.
W wyroku rozwodowym sąd nie dokonuje podziału majątku. Może jednak orzec o sposobie korzystania z mieszkania w czasie trwania procesu. Np. mama z dzieckiem zajmuje większy pokój, ojciec mniejszy, a z kuchni i łazienki korzystają wspólnie. O podziale majątku wspólnego orzeknie, gdy małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału, a nie skomplikuje to i nie przedłuży rozpoznawania sprawy o rozwód. Dlatego najczęściej sprawa o podział majątku toczy się w odrębnym postępowaniu już po zakończeniu sprawy o rozwód.

MEDIACJE POMOGĄ ROZWIĄZAĆ PROBLEMY
Sąd przed rozprawą rozwodową może skierować małżonków do mediacji, jeśli obje się na to zgodzą. W obecności bezstronnego mediatora mąż i żona mają szanse dojść do porozumienia w wielu sprawach, takich jak np. ustalenie kontaktów z dzieckiem, wysokość alimentów albo podział majątku. Dzięki mediacjom mogą się też pogodzić i uratować związek. Mediacje są płatne. Ich cenę należy ustalić z mediatorem. On też wystawia rachunek. Jeśli małżonkowie zawrą ugodę i wycofają pozew, sąd zwróci ¾ opłaty sądowej.
Adresy centrów mediacji:
- www.mediacja.com
- www.mediacja.org

CZYM JEST SEPARACJA
Zanim małżonkowie zdecydują się na ostateczne rozwiązanie jakim jest rozwód, mogą wystąpić do sądu o orzeczenie separacji. Pozwala ona małżonkom nabrać dystansu do konfliktowych spraw. Żyjąc w separacji, mogą się przekonać, czy lesze jest uratowanie, czy rozwiązanie małżeństwa. Prawnie separacja oznacza, że:
- małżonkowie nie mogą zawrzeć nowego małżeństwa (natomiast po rozwodzie tak);
- uchylona zostaje wspólnota majątkowa, czyli każdy z małżonków zarabia na siebie, może też bez zgody drugiego zaciągnąć kredyt;
- nie można wrócić do poprzedniego nazwiska (a po rozwodzie tak, w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku);
- na zgodę żądanie małżonków sąd orzeka o zniesieniu separacji i znów są oni małżeństwem.
Separacja nigdy nie przekształci się automatycznie w rozwód, ale ułatwi otrzymanie go.
Decydując się na separacje, należy złoży pozew wraz z załącznikami w sądzie okręgowym, tak jak przy rozwodzie. Również opłata jest taka sama i wynosi 600 zł.